Het is geen evidente situatie… reizen worden geannuleerd, overeenkomsten kunnen niet of niet tijdig worden uitgevoerd, klanten vragen terugbetaling en geschillen liggen voor de hand… hoe moeten we dat nu aanpakken en wat is er juridisch geregeld?
Je moet rekening houden met de de volgende zaken:
1° Bepaalde regeringsmaatregelen geven richting, bv. op het vlak van reizen werd bepaald dat niet onmiddellijk dient terugbetaald.
2° Werd wellicht iets voorzien in de overeenkomst? Ga na of een specifieke overmachtsclausule werd opgenomen.
3° Finaal geldt het algemene rechtsprincipe van de overmacht.
And last but not least: gezond verstand gebruiken, goed communiceren en begrip tonen voor de situatie van elke betrokken partij. Dat neemt niet weg dat soms een regeling dient geforceerd…
1° De specifieke overheidsmaatregelen hebben bv. betrekking op de annulatie van reizen.
De wet is duidelijk: wanneer een reis door de organisator wordt geannuleerd, heeft de reiziger recht op terugbetaling.
Maar omdat de reissector zwaar getroffen wordt door de coronacrisis, heeft de regering beslist dat reizen die worden opgezegd vanwege het coronavirus, niet terugbetaald hoeven te worden. Als consument moet je dus genoegen nemen met een waardebon…
Er is wat discussie over een schending van EU-regels, die een terugbetaling voorzien, dus dring indien noodzakelijk toch aan op terugbetaling.
Voor de waardebon gelden de volgende voorwaarden – deze:
- slaat op het volledige betaalde bedrag
- moet kosteloos afgeleverd worden
- geldt minstens een jaar
- vermeldt uitdrukkelijk dat hij werd afgeleverd als gevolg van de coronacrisis
- mag niet worden geweigerd door de reiziger.
- Mocht de organisator alsnog failliet gaan, dan moet de coronawaardebon gedekt worden door het Garantiefonds Reizen of door de verzekeraar die het “financieel onvermogen” van de organisator dekt.
2° Soms voorziet het contract hoe een overmachtssituatie wordt geregeld.
Dan is die clausule de leidraad, wat niet wegneemt dat er in deze uitzonderlijke tijden anders mee wordt omgesprongen: om klanten niet definitief te verliezen zijn organisatoren vaak soepeler…
Het komt er dan vooral op aan om de overeenkomst grondig door te nemen en eventueel te onderhandelen. Als een geschil voor de rechtbank zou komen kan de rechter evenwel nog de verplichtingen van partijen matigen – de situatie is nu echt wel uitzonderlijk en ook dan is er weer een subjectieve marge.
3° Indien niets werd bepaald, geen specifieke maatregelen van kracht zijn en de organisator bv. terugbetaling weigert, dan kan je slechts terugvallen op het algemene overmachtsbegrip, dat door beide partijen kan ingeroepen worden.
In het BW (Burgerlijk Wetboek) is voorzien dat indien een partij haar verbintenissen niet kan nakomen door overmacht, hiervoor geen schadevergoeding kan worden aangerekend, mits aan enkele voorwaarden is voldaan:
a) Een onmogelijkheid om de verbintenis nog uit te voeren
Deze voorwaarde wordt door de rechtbank doorgaans in alle redelijkheid toegepast: de uitvoering van een overeenkomst is zo moeilijk geworden dat van de contractpartij niet langer de uitvoering kan worden verwacht (ook al is ze niet steeds onmogelijk).
Een minderheid van rechtbanken is strikter bij de beoordeling… er is altijd wel een subjectieve marge, doch in de huidige omstandigheden is die heel klein. Overmacht ligt voor de hand.
b) De partij die de onmogelijkheid inroept mag er niet zelf aan de basis van liggen
De overmachtssituatie moet dus onvermijdbaar en onvoorzienbaar zijn, in die zin dat het niet mogelijk was om vooraf de nodige maatregelen te nemen.
Het gevolg van die overmacht is dan dat de partij(en) bevrijd kunnen zijn van hun verbintenis zonder dat aanspraak kan worden gemaakt op een vergoeding, op voorwaarde dat er een definitieve onmogelijkheid is om de verbintenis uit te voeren.
Daar wringt het schoentje natuurlijk: als die onmogelijkheid tijdelijk is kunnen de voorziene prestaties nog worden uitgevoerd zodra die onmogelijkheid niet meer zou bestaan en uiteraard voor zover de uitvoering dan nog enig nut heeft of nog relevant is.
Vragen/ problemen? Contacteer ons tijdig op 015/ 33 64 04 of via mail: info@bd-advocaten.be